Özellikle tehlikeli işlerde çalışan işçilerin kazada yararlanma nedeniyle hastanede yattıkları veya evinde tedavisine devam edildiği bilinmektedir. Bu durumda işçiye iş göremezlik raporu verilmektedir. Söz konusu rapora istinaden uzun süre çalışamayacağı, çalışamadığı süre boyunca yasa gereği iş göremezlik ödeneği verilmektedir. Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ödenen iş göremezlik ödeneğinin işçinin aldığı ücretten daha az olması nedeniyle, işveren tarafından ayrıca para yardımında bulunulması hallerinde iş görmezlik ödeneğini aşan ödemelerin vergi Kanunları karşısında irdelenmesi bu yazımızın konusu olacaktır. 

İŞ KANUNU DÜZENLEMESİ VE UYGULAMASI 

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun "İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık sigortasından sağlanan haklar" başlıklı 16’ncı maddesinde, sigortalıya, geçici iş göremezlik süresince günlük geçici iş göremezlik ödeneği’’ verileceği düzenlenmiştir.  

Bu düzenlemeye göre, iş kazası geçiren işçiye işveren tarafından Sosyal Güvenlik Kurumu’nun ödediği iş görmezlik ödeneği dışında ayrıca ödenen yardımların aşağıda açıklanacağı üzere Gelir Vergisi Kanunu kapsamında vergiye tabi değildir. 

GELİR VERGİSİ KANUNU DÜZENLLEMESİ VE UYGULAMASI 

Gelir Vergisi Kanunu’nun 25’inci maddesi başlığı; "Aşağıda yazılı tazminat ve yardımlar Gelir Vergisi'nden müstesnadır.’’ Şeklindedir. Maddenin 1’nci bendinde açıkça; ‘’ölüm, engellilik ve hastalık sebebiyle verilen tazminat ve yardımlar ile 25/8/1999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu uyarınca ödenen işsizlik ödeneği ve 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu’na göre ödenen işe başlatmama tazminatı, Sosyal Sigorta Kurumları tarafından sigortalılara yapılan ödemeler’’ gelir vergisine tabi olmadığı düzenlenmiştir. 

Ayrıca Kanunun 40’ncı maddesinde işverenin; "Safi kazancın tespit edilmesi için; ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderlerin ticari kardan indirileceği düzenlendiğinden işçiye iş görmezlik ödeneğinden başka yapılan yardımın da gider yazılabileceği’’ düzenlenmiştir. 

Gelir Vergisi Kanunu’nun 61’inci maddesinde ; "Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.’’ Olduğu; Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmeyeceği" düzenlenmesi yapılmıştır. 

Buna göre; Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından işçiye ödenen iş görmezlik ödeneğinin işverenle bir ilgisi olmadığından kayıtlarında da gösterilmeyecektir. İşçi bakımından ise, gelir vergisine tabi olmayacaktır. İş görmezlik ödeneğinden ayrı olarak işveren tarafından yardım olarak ödenen miktar ücret sayılarak gelir vergisinden istisna edilecektir.   

İşveren tarafından iş görmezlik ödeneğinden ayrıca yardım olarak ödenen yardım ise işveren tarafından ticari kazancın tespitinde gider olarak yazılabilecektir. 

DAMGA VERGİSİ DÜZENLEMESİ UYGULAMASI 

Damga Vergisi Kanunu’nun 1’inci maddesinde, ‘’Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olduğu, 3’üncü maddesinde, damga vergisinin mükellefinin kağıtları imza edenler olduğu; 9’ncu maddesinde, bu Kanuna ekli (2) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisinden müstesna olduğu’’ düzenlenmiştir.  

Damga Vergisi Kanunu ve eki tablolarda, ‘’iş kazası geçiren işçiye yapılacak para yardımının damga vergisinden müstesna tutulacağına dair bir düzenleme’’ bulunmamaktadır.